Feynman tekniği incelemesi-örnekli-Etkili öğrenme yöntemleri

Feynman tekniği etkili öğrenme yöntemlerinden biridir. Feynman tekniği  konusunu örneklerle anlatmaya çalışacağız. Etkili ders çalışma yöntemleri farklılık göstermekle beraber kişiden kişiye de değişiklik gösterir. Feynman tekniği dahil hangi ders çalışma yöntemini kullanırsak kullanalım kişi kendisine göre özelleştirebilirse başarılı olur. Etkili ders çalışma yöntemlerinin önemini ve nasıl olduğunu bu yazıda anlatmayacağım. Çünkü önceki yazımız olan buradaki “Etkili Ders Çalışma Yöntemleri-Feynman ve Pomodoro” yazımızı okuyarak neden yöntem belirlememiz gerektiğini ve bu yöntemlerin ne işe yaradığını öğrenebilirsiniz. Bu yazıya başlamadan önce mutlaka okumanızı tavsiye ederim. Daha sonra bu yazıdan devam edebilirsiniz. 🙂

Feynman tekniğinden kısaca bahsedecek olursak, Feynman tekniği adını 1918 doğumlu Amerikalı Richard Feynman adlı fizikçiden almaktadır. Yaşadığı dönemde “İyi bir anlatıcı” olarak anılırdı. Çünkü Richard Feynman kuantum fiziği gibi karmaşık konuları bile herkesin anlayabileceği şekilde ve dilde anlatıyordu. Feynman‘ in iyi bir anlatıcı olabilmesindeki en büyük etmen bir şeyi anlatabilecek kadar iyi öğrenmesiydi.

Feynman tekniğinin dünyada çok yaygın kullanılmasının sebeplerinden biri de basit olması ve uygulamasının etkili sonuçlar vermesidir.

Feynman tekniğinin mantığı

“Eğer bir şeyi basitçe açıklayamıyorsan onu yeterince iyi anlamamışsın.”  düşüncesine dayanmaktadır. Feynman tekniğinin stratejisini, küçük çocuğa anlatır gibi anlat! şeklinde de belirtebilirsiniz.

Aslında çok basit değil mi? Basit gibi görünse de aslında öyle değil. Uygulama basamakları basit ama uygulamaya geçtiğinizde aslında zorlandığınızı göreceksiniz. Feynman tekniğinin aşamalarına birazdan geçeceğiz ama öncelikte bazı uyarılarda bulunayım. Öğrenci ve veliler aaa bu çok basitmiş, ne var bunda? yaklaşımını bırakmalılar. Basit olan her zaman kolay değildir. Ya da kolay olan her zaman basit olmayabilir. 

Bir konuyu gerçekten anlıyor musunuz? Yoksa konunun tanımını biliyorsunuz? Bunu anlamak için Feynman öğrenme tekniğini kullanabilirsiniz. Bir şeyi bilmek onu anladığınız anlamına gelmez. Yukarıda bağlantısını verdiğim Ders çalışma yöntemleri yazımı da okumanızı şiddetle tavsiye ediyorum. Eğer okumadıysanız önce buradaki yazıyı okuyun. Sonra devam edin. Eğer gerçekten anladıysanız o konuyu başkasına da anlatma yeterliliğine sahipsiniz demektir. Bilmek ile anlamak aynı şey değildir. Halk arasında bir kullanılan bir tabir vardır: Bir(1) anlatabilmek için (5) bilmek gerekir. Aslında Feynman öğrenme tekniğinin mantığını da kısmen yansıtmaktadır.  O zaman Feynman  tekniğini kullanınız bakalım görelim. 

Önce Feynman öğrenme tekniğinin basamaklarını inceleyelim daha sonra uygulamalı örneklere geçebiliriz.Yandaki sizin için hazırladığımız bilgi grafiğini de inceleyebilirsiniz. İsterseniz yazıcıdan çıktısını alıp çalışma masanızın kenarına yerleştirebilirsiniz.

Feynman tekniği işleyiş basamakları

Feynman Tekniği: 4 aşamadan veya adımdan oluşmaktadır.

• Adım: 1 Bir konu seç ve çalışmaya başla.
• Adım: 2 Konuyu bilmeyen birine bir çoçuğun anlayabileceği dilde ve şekilde anlat.
• Adım: 3 Anlatırken tıkandığını yerleri not et.
• Adım: 4 Daha iyi anlamak için dönüp yeniden çalış.

Adım: 1 –  Bir Konu Seç ve Çalışmaya Başa

Çalışmak veya öğrenmek istediğiniz Konuyu belirleyiniz. Konunuz çok genel bir konu ise ana Konuyu alt konulara ayırıp ayrı ayrı çalışabilirsiniz. Bir kağıda veya not defterine yazabilirsiniz. 

Konuyu çalışınız. Örnekler çözünüz. Anladığınızı düşünene kadar çalışın. “Şimdi bu konuyu kim olursa olsun anlatabilirim.” dediğiniz an bir sonraki aşamaya geçmeyi deneyin. 

Ancak Feynman ders çalışma tekniğinde ikinci aşamaya geçmeden 1. Aşama için aşağıda yazdıklarımı dikkatle oku ve yap. 

Çalışacağınız  konu ile ilgili örnekler düşünün. Çünkü anlatırken en çok işinize yarayacak şeyler örnekler ve somutlaştırmalardır. Bir düşünün. Aklımızdan yüzlerce düşünce geçer ama etkili bir olayı hayatımız boyunca unutmayız. Verilen bir öğüdü dikkate almasak bile o öğütle ilgili yaşanmış bir olayımız varsa kolay kolay unutmayız. İşte bu nedenle örneklere ihtiyacınız olacak. Benden bir ipucu olsun.

İpucu vermeye devam edelim . Konuya çalışırken ezber kesinlikle yapmayın. Konunun mantığını anlamaya çalışın. Çünkü bir sonraki aşamada yani konuyu yazarak veya konuşarak en basit şekilde anlatmaya başladığınızda Feynman öğrenme tekniğinde zorlanmaya da başlayacasınız demektir.

Feynman der ki: Hep basit düşünün. Küçük çocuk nasıl düşünür ve küçük bir çocuk için en basit örnek ne olabilir? Önemli gördüğünüz yerlerin altını çizin ve not alın. Neden önemli olduğunu notun kenarına yazın. Çünkü bir süre sonra notunuzun ne olduğunu unutmuş olacaksınız. Birçok öğrenci gibi “Ben unutmam.”demeyin. Burada bunu tartışmıyoruz 🙂

Tam olarak anlamadığınız yerleri soru işareti simgesiyle işaretleyiniz.Neyi anlamadığınızı hemen kenarına küçük bir şekilde bir iki kelime olacak şekilde not ediniz.

Adım: 2 – Konuyu En basit Şekilde Çocuğa Anlatır Gibi Anlat

Konuyu yazdığınız kağıt eya not defterine konuyu yazarak anlatın. Konuyu hiç bilmeyen birine anlatır gibi anlatın. Yani çocuğa anlatır gibi anlatın. Karmaşık ifadelerden kaçının.  Ne kadar basit bir dil kullanabilirseniz konuyu o kadar iyi anlamış olursunuz. Çünkü anlatacağınız konuyu basitleştirmeye çalıştıkça kendinizi anlattığınız konunun derinlerine inmiş durumda bulacaksınız. Basit anlatmaya çalıştıkça konu derinleşecek ve zorlaşacaktır.

Yazdıklarınızı sesli de tekrar edebilirsiniz. Faydasını görürsünüz. Ayrıca monolog yani tek kişilik tiyatro oyunu gibi canladırmak da oldukça etkilidir. Yani konuyu açıkladınız. Hemen kendinizi açıkladığınız kişinin yerine koyun ve anlamadığını belirten ifadeler ve sorular sorun. Tekrar açıklayın. Tekrar karşı tarafın yerine kendinizi koyarak tekrar sorular sorarak konuyu basitleştirmeye e somutlaştırmamak çalışın. 

Feynman  tekniği anlatım tarzı için örneklemeler ve somutlaştırmalar oldukça önemli bir yere sahiptir. Basit anlatmak için örnekler verin. Konuyu somutlaştırın. Herkesin anlayacağı olaylar ve örnekler olsun. Basit deneyler olabilir. Anlatırken (kendi kendinize de yapmış olsanız dahi) mizahi ve eğlenceli örnekler vermeye çalışın.

Feynman tekniği ipucu

Feynman  tekniği  daha da eğlenceli hale getirmek isterseniz bir arkadaşınızla beraber ders çalışın ve sırayla aynı konuyu veya farklı konuları birbirinize anlatmaya çalışın ve her defasında karşınızdaki arkadaşınıza anlamadığınızı hatırlatan konu ile ilgili sorular sorun. Size bu sorular soruldukça Feynman tekniğine göre daha basit anlatma ihtiyacı hissedeceksiniz. Basit anlatmaya çalıştıkça da zorlanmaya başlayacaksınız.

Gördüğünüz gibi Feynman  tekniği  2. aşamayı oldukça eğlenceli hale getirebiliriz. Biz öğretmenler derslerde Feynman tekniği grup çalışması olarak da yapıyoruz. Eğer yazımızı öğretmenlerimiz de okuyorsa Feynman tekniği okul derslerinde deneyebilirsiniz. Tahtaya çıkan öğrenci konuyu sınıfa açıklamaya çalıştıkça öğrenciler bilinçli olarak konuyu zorlaştıracak sorular sorarak öğrencinin daha basit anlatmasını sağlayabilirler. Konuyu önceden verip hazırlıklı konuşma şeklinde yapılması daha uygundur. Anne – babalar da çocuklarıyla beraber bir zeka oyunu gibi Feynman tekniğini deneyerek ve uygulayarak eğlenceli şekilde çocuğunun ders çalışmasına katkıda bulunabilirler. Hem çocuk sıkılmaz hem de veli ve çocuk birlikte vakit geçirmiş olurlar.

Adım: 3 – Anlatırken Tıkandığın Yerleri Kontrol Et

Feynman  tekniği öğretiminin  en can alıcı noktası olan “Küçük çocuğa anlatır gibi anlat” stratejini uygularken zorlanmış olmanız gerekir. Neler yaptığınızı birlikte kontrol edelim isterseniz. 🙂 Karşınızda sürekli olarak anlamayan birini hayal edin. Siz karşınızdaki kişi anlamadıkça daha da basitleştirmeye çalışacaksınız. Örneklerinizi daha sade seçmeye dikkat edeceksiniz. Burada öğreneceğiniz ilk şey basit örnek vermenin zor olduğunu öğrenmek. Diyelim ki güzel basit örnek verdiğiniz ama yine karşınızdaki kişide etkili olmadı. O zaman ikinci öğreneceğiniz şey de basit olduğu kadar da etkileyici olması gerektiğidir. Bu nedenle somuşlaştırmak önemlidir.

Feynman  tekniği kullanırken uygulama yaparken tıkandığınız yerleri not edin. Açıklamakta zorlandığınız noktaları not edin. Yanınızda mutlak not için bir defter tutun. Bu arada defter şart mı? Kağıt olmaz mı? Dediğinizi duyar gibiyim. Hem olur hem olmaz diyelim ve açıklamaya devam edeyim. Eğer Feynman tekniği uygulamasını  düzenli kullanmak istiyorsanız kağıt yerine defter kullanmalısınız. Çünkü Feynman  tekniği kullanırken defteri aslında günlük gibi kullanacaksınız. İlk başta ne kadar zorlandınız. Şu anda ne kadar zorlanıyorsunuz ve ne kadar yol kastettiğinizi görmeniz açısından defter kullanmak daha avantajlıdır. Eğer bu yazdıklarımdan sonra defter kullanmaya karar verdiyseniz, deftere her konu için başlık atınız ve nasıl ilerlediğinizi görürsünüz. Tıpkı minik hikayeler gibi. Yok kağıt olsun diyorsanız da yukarıdakileri boşuna okumuş olmasınız merak etmeyin. Bir gün mutlaka yine denersiniz. 🙂

Feynman tekniği uygulamasının  önemli aşamalardan biri de; Not edin. Not edin. Not edin. Zorlandınız not edin. Aklınıza bir fikir geldi, hemen kısaca not edin (hatırlarım demeyin). Örnek açıklayıcı olmadı not edin. Aksaklıkları not edin. Denediğiniz ama etkili olmayan şeyleri not edin. Neler yaptığınız kadar neleri yapmadığınız da önemlidir. Bu nedenle neleri yapıtınızı not edin. Neleri yapabilirsiniz  kısaca not edin.

Adım: 4 – Daha İyi Anlamak için Dönüp Tekrar Çalış

Feynman  tekniği hakkında yukarıda bahsettiğim not edin bölümünü iyice inceleyin. Yazmadığınız anladığınız notlar var mı düşünün ve ekleyin. Notlarınızda belirlediğiniz sorunların asıl kaynağının konuyu çok iyi anlamamış olmanız olduğunu unutmayın. Eğer konuyu çok iyi anlıyor olsaydınız küçük çocuğa anlatır gibi konuyu rahatlıkla açıklayabilmeniz gerekirdi. 

Asla şunu yapmayın. Ben konuyu anladım. Bunlar önemsiz veya gereksiz ayrıntılar diye düşünmeyin. Eğer bu kadar uğraşıp Feynman 4. Aşamada kendinizi rahatlatmaya çalışmak için pes edecekseniz boşuna uğraşmış olacaksınız. Daha iyi anlamak için tekrar çalış ilkesi asla küçümsemeyin. Hatayı herkes yapabilir. Ama başarılı insanlar hatalarını kabul edip düzelten insanlardır. 

Notlarınızdaki sorunları düzelttiğinizde kendinizi mutlu hissedeceksiniz. Konuyu çok iyi bilmemenin verdiği özgüven hazzını yaşayacaksınız.Aslında Feynman  tekniği hakkında eğlenceli olduğunu düşünmeye başlayacaksınız. Başkalarını da önereceksiniz. 🙂 

Önceden de dediğim gibi artık örneklerle açıklama zamanına geldi.Bir örnekle açıklamaya çalışacağım. Eğer Feynman tekniği ile ilgili daha fazla örnek istiyorsanız buradaki yazımı Feynman  Tekniği ile Etkili Örnek Uygulamalar yazımı (henüz link yok çünkü hazırlanmadı 🙂 )okuyabilirsiniz.

Bu arada Feynman tekniği çalışmasını diğer  etkili ders çalışma olan Pomodoro zaman yönetimi ile beraber kullanmanızı öneririm. Bunun için ilk önce Etkili ders çalışma yöntemleri yazımı okumanızı tavsiye ediyorum . Pomodoro Etkili zaman  yönetimi ile ders çalışma adlı yazımı da buradan okursanız etkili ders çalışma yöntemlerini belirlemiş olursunuz.

Feynman tekniği örnek uygulamalar

Önadlar (Sıfatlar) Konusu Feynman Tekniği Örnek Uygulama Çalışması

Sıfat nedir? Adların (varlıkların) önüne gelerek varlıkları (ad,isim) renk, şekil, durum, sayı vb. yönlerden niteleyen ya da belirten sözcüklere sıfat (önad) denir.

Feynman tekniği: 1. Adım: Sıfatlar Konusunu Seç ve Çalışmaya Başa

Sıfat (ön ad) konusunu seçtik. Çalışmaya başlıyoruz. 

• Sıfatlar konusu çalışıyoruz. 
• Sıfat çeşitlerini inceleyip öğreniyorsunuz.
•  Kendiniz sıfat çeşitleri ile ilgili örnekler veriyorsunuz.
• Konu ile ilgili örnek soruları çözüyorsunuz.  
• Varsa ders videoları ile öğrendiklerinizi pekiştiriyorsunuz.
• Sıfatlar konusu ile ilgili test çözüyorsunuz.
• Hatalar varsa  düzeltip sıfat ile ilgili tekrar test çözüyorsunuz.

Artık sıfatlar konusu ile ilgili örnekler verebiliyorsunuz ve sıfatlar konulu testleri hatasız çözüyorsunuz. Yani sıfat konusunu çok iyi bildiğinizi düşünüyorsunuz.

Hadi bakalım gerçekten de Feynman tekniğini uygulayabilecek misiniz görelim? Eğer gerçekten konuyu kavradıysanız Feynman tekniğine göre konuyu 6 yaşındaki küçük bir çocuğun anlayacağı şekilde anlatabilmeniz gerekmektedir.

Eğer kendinizi hazır hissediyorsanız Feynman tekniği 2. Aşama olan “Küçük bir çocuğa anlatır gibi anlat” aşamasına geçebiliriz. 

Unutmadan not defterinizi açın kaleminizi hazırlayın.

Feynman tekniği: 2. Adım: Sıfatlar konusunu En basit Şekilde Çocuğa Anlatır Gibi Anlat

Feynman tekniğine göre sıfatlar konusunu 6 yaşındaki yani küçük bir çoçuğun anlayacağı şekilde ve sadelikte anlatmanız gerekmektedir.Buyrun Feynman tekniğinin 2. Aşamasına başlayalım:

Yukarıda yazdığım sıfat tanımını söylerseniz muhtemelen yanınızdan kaçarlar. O zaman biraz daha basitleştirelim. 

Sıfatlar isimlerin özelliklerini belirtir. İsimlerin önüne gelir.

• Nasıl yani? İsmin önüne gelen her sözcük sıfat mıdır? 
• Hayır. Öyle değil. İsmin özelliğini belirtecek. 
• İsmin özelliğini belirtmek ne demek?
• İsimlerin rengini, şeklini, durumunu, sayısını, belirsizliğini belirten sözcüklere sıfat denir.
• Nasıl yani ben anlamadım kırmızı sıfat mıdır?
• Hayır sıfat olması için ismin önüne gelecek. Örneğin kırmızı araba, kırmızı kitap gibi.
• İyi de bunlar nasıl ayırt edilecek? Ben bi şey anlamadım.

Muhtemelen yukarıdaki karşılıklı konuşma geçebilir.Dikkat ederseniz etkili bir açıklama olmadı. Evet basit ama etkili değil. Somutlaştırmak gerekli. Siz yukarıdaki karşılıklı konuşmada sadece bildiğinizi söylediniz. Kendiniz anladığınızı anlatmadınız.

Feynman tekniği: 3. Adım: Sıfatlar Konusunu Anlatırken Tıkandığın Yerleri Kontrol Et

Feynman tekniği stratejisine göre “Sıfatlar” konusunu anlatırken tıkandığını yerleri kısaca not etmeliydin. 

Nerelerde zorlandın? Tanımda mı? Hiç sanmıyorum. Çünkü ezbere biliyorsun.

Örnek vermede mi zorlandın? Hayır. Çünkü örnek verebiliyorsun.

Küçük çocuğun seviyesine göre örnek verebildin mi? Hayır. Yani zorlandığın yerlerin başında etkili basit somut örnek vermedin. O zaman artık ezberi bırak ve düşünmeye başla.

Basit olan her zaman kolay olacak demek değildir. Bunu asla unutma.

Feynman tekniği: 4. Adım: Daha İyi Anlamak için Sıfatlar Konusuna Dönüp Tekrar Çalış

O zaman not defterine not ettiğimiz eksikleri gidermek için tekrar çalışıyoruz. Öncelikle neye dikkat ediyoruz. Örneklendirmese sorun yaşıyoruz. Küçük bir çocuk konuyu en basit şekilde nasıl anlar? Tabisi örnek uygulama, deney veya somutlaştırmayla anlar. O zaman senin eksiğin de burası demektir.

Eğer Feynman tekniği birinci adımda örnek ile açıklasaydık nasıl olurdu. Hadi gelin Feynman tekniği 2. Aşamayı yeniden deneyelim. Bakalım nasıl olacak?

Feynman tekniği 2. Aşama: Sıfatlar, isimlerin önünden gelerek onların çeşitli özelliklerini belirtir. Yan yana dururlar. Önde özellik arkada isim durur. 

Örneğin;

Araba – isim.   Bu arabalar nasıl?  Biri temiz araba. Diğeri ise kirli araba.

• İlk arabaya bak ve araba isminin önüne bir özellik ekle:
• Kirli araba.
• İkinci arabaya bak ve araba isminin önüne bir özellik ekle 
• Temiz araba.
• Resimdeki iki arabada aynı. Sadece iki özelliği farklı biri temiz araba, diğeri ise kirli araba.
• Gördüğün gibi ismin önüne geldi ve ismin özelliğini belirtti.

• Devam edelim. Feynman tekniğine göre sıfatları elimizden geldiğince açıklayalım.

• Şimdi soldaki resme bak ve gördüğün canlının adını söyle:
• dinazor

  

• – Kaç tane dinazor var?
• İki tane.
• Peki bu dinazorların özellikleri nelerdir?
• Dinazor isminin önüne ne ekleyebiliriz?
• Büyük dinazor
• Küçük dinazor

Feynman tekniği anlatmaya devam ediyoruz. Sağdaki resim üzerinden Feynman tekniğine göre konuyu basitleştiriyoruz. 

• Yan resimde ne görüyoruz?

  

• Çocuk.
• Çocuk isminin önüne özelliklerini ekleyelim:
• Nasıl çocuk? 
• Çalışan çocuk.
• Oynayan çocuk.

Feynman tekniği uygulamasında olabildiğince konuyu somutlaştırmaya çalışıyorum. Mümkün olduğunca da teorik bilgiden kaçınıyorum. Çünkü akılda kalıcı örnekler vermek gerekir. Bu nedenle şimdi Feynman tekniğine göre uygulamaya çalıştığımız sıfatlar konusunu tek bir bilgi grafiğinde ( infografik) toplayıp tek grafik üzerinde yeniden açıklayalım. Aşağıdaki bilgi grafiğini inceleyiniz.

Feynman tekniği sonuç

Eğer Feynman tekniği ile ilgili daha fazla örnek uygulama isterseniz buradaki (henüz link yok 🙂 zaman gerekiyor) yazımı okursanız öğrenebilirsiniz.

Feynman tekniği basit ama etkili bir tekniktir. Ancak uygulama sırasında ilk başlarda zorlanabilirsiniz. Her konuya uyarlanabilir mi derseniz eğer bir çok konu için kullanılabilir. Ancak bazen farklı yöntemlere de ihtiyaç duyabilirsiniz.